BOTA NË FOKUS | Izraeli dhe lufta në Gaza – çfarë do të thotë gjenocid?

-Gjenocidi përkufizohet si shkatërrimi ose qëllimi për të shkatërruar, në tërësi ose pjesërisht, një grup kombëtar, etnik, racor ose fetar. Ai është një nga krimet më të rënda ndërkombëtare, së bashku me krimet kundër njerëzimit dhe krimet e luftës. Këto njihen si “krime thelbësore ndërkombëtare” ose “krime mizore”.

-Gjenocidi shpesh quhet “krimi i të gjitha krimeve”, pasi nuk ka nevojë të jetë pjesë e një lufte mes shteteve – ai mund të ekzistojë edhe si pjesë e një politike të brendshme kundër një grupi të caktuar.

-Në përgjithësi, gjykatat kombëtare mund të ndjekin penalisht gjenocidin, pavarësisht se ku është kryer dhe nga kush.
Por, dy gjykatat kryesore ndërkombëtare që trajtojnë gjenocidin janë:

• Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND), themeluar në vitin 1945, e cila zgjidh mosmarrëveshjet mes shteteve, siç është rasti i Afrikës së Jugut kundër Izraelit.

• Gjykata Penale Ndërkombëtare (GJPN), themeluar në vitin 2002, e cila ndjek penalisht individët përgjegjës për krime të rënda, por vetëm kur gjykatat kombëtare nuk janë në gjendje ose nuk dëshirojnë ta bëjnë këtë.

-Shumë masakra historike të kryera para vitit 1948 janë njohur më vonë si gjenocid nga akademikët, qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare, duke përfshirë:

• Gjenocidi në Afrikën Jugperëndimore Gjermane (1904-1908, sot Namibia): Dhjetëra mijëra Herero dhe Nama u vranë nga forcat koloniale gjermane.

• Shteti i Lirë i Kongos (1885-1908, sot Republika Demokratike e Kongos): 6-10 milionë kongolezë u vranë nën sundimin kolonial të Mbretit Leopold II të Belgjikës.

• Amerikat (nga shekulli XV e tutje): Pushtimi evropian shkaktoi zhvendosje të detyruar, masakra dhe shkatërrim kulturor, duke vrarë dhjetëra miliona indigjenë.

Avdi Bakiju /SHENJA/

MARKETING