Zgjedhjet në Türkiye: YSK-ja siguron transparencë në votim

Këshilli i Lartë Zgjedhor i Türkiyes (YSK) ka siguruar se procesi zgjedhor i vendit, duke përfshirë hedhjen e votave dhe numërimin e tyre, është “transparent” dhe “i siguruar” pa hapësirë për manipulim.

Shpjegimi i organit më të lartë zgjedhor për procesin zgjedhor erdhi pasi kritikët vunë në dyshim sistemin e votimit – pa ofruar asnjë provë.

Në raundin e parë të votimit më 14 maj, as presidenti aktual Recep Tayyip Erdoğan dhe as rivali i tij më i afërt, Kemal Kilicdaroglu, nuk siguruan 50 për qind plus një, që është pragu i kërkuar për të fituar garën presidenciale.

Gara presidenciale tani do të zgjidhet në balotazh më 28 maj.

Analiza e YSK-së tregoi se Erdogan mori 49,52 për qind të votave, pothuajse pesë për qind përpara 44,88 për qind të Kilicdaroglut. Kandidati i tretë, Sinan Ogan, mori 5,17 për qind, ndërsa Muharrem Ince, i cili u tërhoq nga gara, mori 0,43 për qind të votave.

Me asnjë kandidat që nuk fitoi një shumicë të plotë, u bë i nevojshëm një raund i dytë votimi midis dy votuesve më të lartë, siç përcaktohet në Kushtetutën e ndryshuar të vitit 2017.

Balotazhi do të ishte i pari në historinë elektorale të vendit. Në një intervistë për CNN-in, Presidenti Erdoğan e quajti atë si “një përvojë të re për demokracinë turke”, duke parashikuar se “populli im do të dalë për një demokraci të fortë” ditën e zgjedhjeve.

Parlamenti, ndërkohë, ka mbetur nën kontrollin e AK Partisë të Erdoğanit dhe aleatëve të tij. Me 100 për qind të votave të numëruara, Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AK Partia) dhe Aleanca e Popullit parashikohet të fitojnë të paktën 323 vende të parlamentit nga 600 sosh.

CHP-ja dhe Aleanca e Kombit fituan të paktën 212 vende, ndërsa partitë e tjera më të vogla fituan së bashku 65 vende.

“Zgjedhjet e 14 majit ishin transparente”

Përpara votimit të balotazhit, presidenti i YSK-së Ahmet Yener ka dënuar akuzat për parregullsi në votim, duke thënë se ato ishin “të pabaza” dhe “qëllim për të mashtruar publikun”, duke shtuar se sistemi i organizatës ishte “transparent”.

“Akuzat e pabaza të shpërndara në mediat sociale nuk duhen besuar. Procesi po kryhet në mënyrë transparente.”

Pas zgjedhjeve të 14 majit, mbështetësit e opozitës kryesore CHP-së depozituan ankesa për “parregullsi” të supozuara në të paktën 7.094 kuti votimi, duke përfshirë 2.269 që përfshinin garën presidenciale.

4.825 kuti votimi të tjera morën gjithashtu kundërshtime nga CHP-ja mbi numërimin parlamentar.

Megjithatë, pretendimet për parregullsi nga opozita ishin për shkak të gabimit të sistemit të CHP-së, sipas Qendrës së Luftimit të Dezinformimit së Türkiyes.

“Kur shqyrtohet çështja e supozuar, shihet qartë se të dhënat e gabuara nuk i përkasin sistemit të YSK-së, por sistemit të Partisë Popullore Republikane”, thuhet në një deklaratë të organizatës.

“Nga ana tjetër, votat ishin shkruar saktë në procesverbalin e supozuar të komisionit të kutive të votimit, por sistemi i CHP-së ishte futur gabimisht”.

Pas kundërshtimeve dhe rinumërimit, u arrit në përfundimin se AK Partia kishte siguruar edhe një deputet në provincën qendrore të Türkiyes, Isparta.

“Gabim në sistemin e regjistrimit të CHP-së”

YSK-ja tha se adresoi mospërputhjet e ngritura nga opozita dhe këto probleme me gjasë ishin rezultat i gabimeve në regjistrimin e CHP-së dhe jo rezultati i numërimit të organit zgjedhor.

Yener, kreu i YSK-së, tha gjithashtu se organi zgjedhor e kishte “ndarë procesin” me përfaqësuesit e partisë “në të gjitha fazat, moment pas momenti”. Të paktën pesë palë të ndryshme janë të përfaqësuara në proces.

“Një kopje e raportit të rezultateve të kutive të votimit iu dha përfaqësuesve të partive përkatëse politike, kandidatëve për president dhe vëzhguesve të partive politike”, tha ai.

“Imazhet e shfaqura në mediat sociale nuk kanë asnjë lidhje me YSK-në”, tha ai, duke iu përgjigjur akuzave për manipulim të numërimit të votave të postuara në internet.

Përfaqësuesve të palëve u jepet gjithashtu e drejta të apelojnë rezultatin e votave dhe të paraqesin prova në rast të mashtrimit të mundshëm në numërim.

Sistemi kompjuterik SECSIS i përdorur nga YSK-ja për të kryer votimin dhe transmetimin e rezultateve zgjedhore ka përdorur një “nivel të lartë” masash sigurie “të dizajnuara për të penguar çdo kërcënim të sigurisë që ndikon negativisht në respektimin ndërkombëtar të vendit tonë”.

Vëzhguesit ndërkombëtarë vlerësojnë procesin zgjedhor

Procesi i votimit në ditën e zgjedhjeve mori gjithashtu vlerësime nga vëzhguesit e pavarur të zgjedhjeve nga Evropa.

Në një deklaratë të lëshuar pas zgjedhjeve të përgjithshme të 14 majit, vëzhguesit nga përfaqësuesit e Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) dhe Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës (PACE) kanë vlerësuar procesin zgjedhor, duke thënë se pjesëmarrja e lartë e votuesve ishte një tregues i qartë i një “shpirti të fortë demokratik”.

Gjatë gjithë historisë së tyre, votuesit turq kanë marrë pjesë në masë dërrmuese në procesin zgjedhor, pavarësisht trazirave të herëpashershme politike, duke përfshirë disa grushte shteti. Që nga viti 1950, pjesëmarrja mesatare e votuesve ka qenë mbi 82 për qind, sipas të dhënave publike.

Ndërsa retorika politike vazhdon të intensifikohet përpara raundit të dytë, shefi i YSK-së Yener siguroi skeptikët midis publikut se të gjitha proceset po bëhen për të siguruar integritetin e votimit dhe për të siguruar që votat të pasqyrohen me saktësi në rezultatin përfundimtar.