“Muret e pallatit Élysée duhet të dridhen”/ Macron kërkon të rrisë moshën e pensionit, protesta e greva masive në Francë, ndërpritet transporti dhe mësimi në shkolla

Programi i reformës së Presidentit Macron përballet me një moment të ri, pasi sindikatat franceze organizojnë një ditë grevash dhe protestash masive të enjten kundër planeve të tij për të shtyrë moshën e pensionit.
Një projekt-ligj i ri që do të kalojë në parlament pritet të rrisë moshën zyrtare në të cilën njerëzit mund të ndalojnë punën nga 62 në 64.

Shërbimet e trenave ndërqytetare dhe të udhëtarëve janë ndërprerë.
Shumë shkolla dhe shërbime të tjera publike janë mbyllur. Në aeroportin Orly në Paris, një në pesë fluturime është anuluar.

Në metronë e Parisit vetëm dy linjat pa shofer funksionojnë normalisht.
Demonstrata të mëdha me dhjetëra mijëra priten në Paris dhe qytete të tjera, ku policia do të jetë në fuqi në rast të dhunës nga të infiltruarit ultra të majtë të “bllokut të zi”.

Sipas propozimeve të përshkruara në fillim të këtij muaji nga kryeministrja Élisabeth Borne, nga viti 2027, njerëzit do të duhet të punojnë 43 vjet për t’u kualifikuar për një pension të plotë, në krahasim me 42 vjet tani.

E përshëndetur nga qeveria si një masë jetike për të mbrojtur sistemin e pensioneve të Francës, reforma po rezulton thellësisht jopopullore në publik – me 68% që thonë se janë kundër, sipas një sondazhi të IFOP këtë javë.

Të gjitha sindikatat e vendit – duke përfshirë të ashtuquajturat sindikata “reformiste” që qeveria kishte shpresuar t’i fitonte në anën e saj – e kanë dënuar masën, ashtu si edhe opozita e majtë dhe e djathtë në Asamblenë Kombëtare.

“Të enjten muret e pallatit Élysée duhet të dridhen”, tha të martën lideri i Partisë Komuniste Fabien Roussel.

Për shkak se partia e tij e Rilindjes nuk ka shumicën në Kuvend, presidenti francez Emmanuel Macron do të detyrohet të mbështetet në mbështetjen e rreth 60 deputetëve të partisë konservatore republikane. Edhe pse në parim pro reformës së pensioneve, edhe disa prej tyre kanë paralajmëruar se mund të votojnë kundër.

Me procesin parlamentar që pritet të zgjasë disa javë, Macron përballet me një fushatë të vazhdueshme opozitare, me ditë të tjera veprimi të mundshme në ditët në vijim. Rezultati më i keq për qeverinë do të ishte greva e vazhdueshme në transport, spitale dhe karburante – duke e sjellë në mënyrë efektive vendin në një bllokim.

Analistët politikë ranë dakord se gjendja shpirtërore e vendit ishte e vështirë të matej, kështu që ishte e pamundur të parashikohej nëse shkalla e lëvizjes do të mjaftonte për ta detyruar presidentin të tërhiqej. Nëse kjo ndodh, mund të shënojë fundin e çdo reforme serioze në këtë mandat të tij të dytë.

Nga njëra anë, inflacioni, kriza energjetike dhe raportet e vazhdueshme për shërbimet publike të rrënuara kanë bërë që shumë njerëz të ndihen të shqetësuar dhe të zemëruar. Imazhi i dobët i Presidentit Macron jashtë qyteteve të begata kontribuoi në kryengritjen e “jelekverdhëve” katër vjet më parë dhe mund ta bënte këtë përsëri.

Por nga ana tjetër, anketuesit kanë identifikuar gjithashtu një ndjenjë dorëheqjeje te shumë njerëz, të cilët nuk identifikohen më me lëvizjet sociale “të vjetra” siç janë sindikatat. Shumë do të jenë gjithashtu shumë të shqetësuar për humbjen e të ardhurave të një dite për të hyrë në grevë.

Kryeministri u thirr në parimin e “solidaritetit ndër breza” për të justifikuar vendimin për t’i bërë njerëzit të punojnë më gjatë. Sipas sistemit francez, shumë pak njerëz kanë plane pensioni personale të lidhura me investimet kapitale.

Në vend të kësaj, pensionet paguhen nga i njëjti fond i përbashkët në të cilin kontribuojnë çdo muaj ata që janë në punë. Punëtorët e dinë se do të përfitojnë nga i njëjti trajtim kur të dalin në pension.

Megjithatë, qeveria thotë se sistemi po shkon drejt katastrofës sepse raporti midis atyre që punojnë dhe atyre që janë në pension po zvogëlohet me shpejtësi. Nga katër punëtorë për pensionist 50 vjet më parë, raporti ka rënë në rreth 1.7 për pensionist sot dhe do të ulet më tej në vitet në vijim.

Pothuajse të gjitha vendet e tjera evropiane kanë ndërmarrë hapa për të rritur moshën zyrtare të daljes në pension, me Italinë dhe Gjermaninë për shembull në 67 vjeç dhe Spanjën në 65. Në Mbretërinë e Bashkuar është aktualisht 66 vjeç.

Presidenti Macron bëri një përpjekje të hershme dhe më ambicioze për të reformuar sistemin në fund të vitit 2019, por e tërhoqi prizën kur Covid goditi. Ky plan i dytë ishte pjesë e manifestit të tij të rizgjedhjes vitin e kaluar – një argument kyç i vendosur nga qeveria në betejën për opinionin publik.

Për të zbutur efektet e reformës, Élisabeth Borne ka premtuar mënyra më të lehta për të dalë në pension të hershëm për njerëzit në punë të rrezikshme ose të vështira fizike; hapa për të inkurajuar të moshuarit të kthehen në fuqinë punëtore; dhe një pension minimal të garantuar më të lartë.

Opozita argumenton se sistemi nuk është teknikisht në deficit për momentin, kështu që nuk ka urgjencë për të vepruar. Ai thotë se ka alternativa të kursimit të kostos për t’i bërë njerëzit të punojnë më gjatë, si p.sh. shkurtimi i pensioneve për njerëzit më të pasur.

Ai gjithashtu thotë se peshën kryesore të reformës do ta mbajnë më të varfrit. Këta janë njerëz që priren të fillojnë punën më herët në jetë, kështu që normalisht kanë fituar të drejtën për një pension të plotë deri në moshën 62 vjeç. Tani ata do të duhet të punojnë dy vjet shtesë pa asnjë përfitim shtesë.

Kjo është reforma e shtatë e pensioneve franceze që kur presidenti François Mitterrand uli moshën e pensionit në 60 vjeç në 1982.

Çdo përpjekje e mëvonshme për ta kthyer atë ndryshim ka çuar në opozitë masive në rrugë – megjithëse në shumicën e rasteve reforma në fund kaloi. Për shembull, në vitin 2010, Nicolas Sarkozy e ngriti moshën e pensionit në 62, pavarësisht protestave disajavore.

MARKETING