Grigorjan: Shënojmë 30 vjet të UNDP-së në vend, përmes granteve, janë investuar 230 milionë euro

Organizata e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP), këtë vit shënon 30 vjet prani në vend. Jubileu, siç thekson Armen Grigorjan, përfaqësues i përhershëm i UNDP-së, në intervistë për MIA-n, do të shënohet me një sërë ngjarjesh në pjesë të ndryshme të vendit.

“Do të zbatojmë një sërë ngjarjesh, e me këtë intervistë paralajmërojmë fillimin e fushatës. Tani e tutje, çdo muaj do të kemi të paktën dy ngjarje në pjesë të ndryshme të vendit, në secilin nga rajonet e planifikimit. Pastaj në tetor, në muajin kur u nënshkrua Marrëveshja themelore standarde midis UNDP-së dhe Maqedonisë së Veriut, planifikojmë një ngjarje përfundimtare këtu në Shkup”, paralajmëroi Grigorjani.

UNDP, thekson ai, është ofertë e pakushtëzuar në dispozicion të qytetarëve të Maqedonisë së Veriut. Filloi punën në tetor të vitit 1995 me vetëm katër të punësuar, ndërsa tani ka 80. Projekte dhe programe të shumta janë zbatuar dhe mbështetur në sektorë dhe fusha të ndryshme. Përveç financimit themelor që UNDP kontribuon me mjetet e veta, zbatohen edhe iniciativa me paratë e donatorëve.

“Dua të përfitoj nga ky rast të falënderoj donatorët dhe partnerët tanë që mbështesin UNDP dhe kanë mbështetur Maqedoninë e Veriut për 30 vitet e fundit. Shuma e investuar nga UNDP në Maqedoninë e Veriut në 30 vitet e fundit në formën e granteve të pastra është rreth 230 milionë euro. Më lejoni të kthehem në deklaratën time të parë se kjo është ndoshta oferta më e pakushtëzuar në dispozicion të qytetarëve. Sepse si UNDP, ne po shpallim një tender dhe po e zbatojmë atë në emër të Qeverisë. Pra, po punojmë në përputhje me prioritetet e Qeverisë”, tha Grigorjani në intervistë.

Disa nga donatorët aktualë me të cilët UNDP po punon janë BE, Zvicra, Suedia, Mbretëria e Bashkuar, Holanda, Sllovakia, Norvegjia, Austria, Koreja e Jugut dhe të tjerë.

“Mendoj se ajo që është gjithashtu e rëndësishme për ne nuk është sasia e mjeteve që investohen, por besimi dhe partneriteti që krijojmë duke punuar së bashku me komunitetet, me shoqërinë, me institucionet kombëtare,” tha ai.

Duke u përqendruar në fillimet e Grigorjanit, ai tha se iniciativa e parë e UNDP-së në Maqedoninë e Veriut ishte Programi “Pastër dhe gjelbër”, që filloi në vitin 1998 me rekonstruksionin e bregut të lumit Vardar në Shkup.

“Gjithashtu kontribuam në institucionalizimin e Ministrisë së Mjedisit Jetësor, ndihmuam që ajo të formohet si Ministri, dhe deri më sot kjo Ministri është një nga partnerët tanë kryesorë në vend”, bëri të ditur Grigorjani.

Në vitin 2004, UNDP mbështeti miratimin e “Strategjisë së parë të teknologjisë informatike” në partneritet dhe me mbështetjen e Presidentit të atëhershëm të shtetit Boris Trajkovski. Kjo, thekson përfaqësuesi i përhershëm i UNDP-së, ishte hap shumë i madh për transformimin digjital të vendit, dhe sot ata ende po punojnë për transformimin digjital me institucione të shumta kombëtare, si dhe komuna.

Në vitin 2006, filloi zbatimi i programit gjithëpërfshirës të mbështetjes së politikave, i cili më vonë u shndërrua në “Strategjinë kombëtare zhvillimore” të Maqedonisë së Veriut dhe UNDP e mbështet atë.

“Jemi gjithashtu pionierë në sigurinë kibernetike, ne kemi mbështetur Ministrinë e Punëve të Brendshme që nga viti 2008 dhe ky bashkëpunim vazhdon edhe sot. Për shumë vite, UNDP ka punuar në partneritet me Qeverinë për të zbatuar Programin kombëtar të punësimit, i cili simbolikisht quhet “Shans për të gjithë”. Për më shumë se 15 vjet, punojmë me Agjencinë e Punësimit për të krijuar mundësi që qytetarët të punësohen më lehtë, të trajnohen për profesione të reja ose të rrisin njohuritë e tyre për profesion të caktuar. Ky partneritet ka mundësuar krijimin

e bizneseve të vogla, startapeve dhe vetëpunësimit për shumë njerëz në vend, me më shumë se 7.000 histori suksesi deri më tani, tha Grigorjan.

Duke folur për bashkëpunimin me Agjencinë e Punësimit, ai vuri në dukje se një nga nismat e korporatave që UNDP zbaton është “Programi i vetëpunësimit”.

“Për një periudhë 15 vjeçare, gjatë zbatimit të këtij programi, ai ka krijuar më shumë se 14.000 vende pune. Vetëm në vitin 2024, më shumë se 2000 njerëz u trajnuan për sipërmarrësi, duke i bërë ata konkurrues në treg dhe duke filluar bizneset e tyre. Shumica e këtyre njerëzve kalojnë nga puna me mbështetje në punë që e udhëheqin vetë. Kalimi i tillë është pikërisht ajo që ne po kërkojmë me programin tonë. Pronësia e programit është ose në sektorin publik ose në sektorin privat në vend”, shprehet Grigorjani.

Iniciativë tjetër e rëndësishme e zbatuar nga UNDP është “Ekonomia e kujdesit”, e cila mbështet personat me aftësi të kufizuara, pakicat, personat e margjinalizuar dhe u krijon atyre mundësi për të gjetur punë, për të filluar kompaninë e tyre ose për të qenë më konkurrues në tregun e punës.

“Që nga fillimi, mbi 500 gra kanë marrë pjesë në trajnimet tona për ngritjen e kapaciteteve dhe mbi 500 gra janë punësuar përmes Programit. Një komponent tjetër i programit “Ekonomi për kujdesin” është puna jonë me njerëzit e margjinalizuar, përmes “Programit të romëve të kthyer” ku UNDP mbështet njerëzit që kthehen nga Evropa ose gjetkë dhe mbështet integrimin e tyre në shoqëri, si dhe aspektet ekonomike, sociale, juridike dhe të tjera”, tha ai.

Grigorjan theksoi se vetëm në vitin 2024, më shumë se 100 të kthyer përfunduan arsimin fillor.

Fusha tjetër e veprimtarisë që ai thekson, pasi ai ishte përfshirë personalisht në të në pozicionin tim të mëparshëm, është “Programi i BE-së për rimëkëmbje pas përmbytjeve” për Ballkanin Perëndimor me një komponent të fortë në Maqedoninë e Veriut që filloi në vitin 2015.

“Pas përmbytjeve shkatërruese, UNDP ndërmori disa iniciativa në Maqedoninë e Veriut dhe një nga ato iniciativa është “Programi i BE-së për rimëkëmbjen pas përmbytjeve” ku pastruam më shumë se 40 km të shtratit të lumit, 20 km në lumin Strumicë dhe ndërtuam më shumë se 100 metra mbështetje në shtratin e lumit. Ne gjithashtu filluam program në rajonin e Pollogut, ku përmbytjet gjithashtu shkaktuar pasoja shkatërruese dhe fatkeqësisht pati viktima, dhe disa nga aktivitetet më të mira të këtij programi ishin pastrimi dhe forcimi i shtratit të lumit në Gostivar, si dhe në Jegunoc. Ky program tregoi se si një kontribut fillestar nga UNDP mund të gjenerojë interes dhe të sigurojë mjete si nga Qeveria ashtu edhe nga donatorë të tjerë”, tha përfaqësuesi i përhershëm i UNDP-së.

Постојаниот претставник на Програмата за развој на ОН (УНДП) Армен Григорјан во интервју за МИА нагласува дека меѓу приоритетите на Организацијата во земјава се Националната развојна стратеги

Qeverisja demokratike është fushë në të cilën UNDP është e angazhuar në Maqedoninë e Veriut për të cilën ata besojnë se është shumë e rëndësishme.

“Punojmë për forcimin e autoriteteve, për zhvillimin lokal, për mbështetjen e reformës së decentralizimit si dhe për decentralizimin fiskal. Në këtë fazë, mbështesim institucionet kombëtare për digjitalizimin e shërbimeve lokale, digjitalizimin e shërbimeve qendrore, shërbimeve publike të ofruara nga komunat dhe autoritetet qendrore, të disponueshme në portalin LOGES dhe në uslugi.mk. Përveç kësaj, më shumë se 15.000 qytetarë në 54 komuna u trajnuan dhe zbatuan 55 projekte në lidhje me forcimin e sistemit të qeverisjes në komuna. Jemi duke punuar për të sjellë sektorin civil më pranë këshilltarëve dhe kryetarëve të komunave në mënyrë që të gjithë të punojnë së bashku. Gjëja e fundit në këtë fushë është lufta kundër korrupsionit. Ju e dini se për qeverinë e re lufta kundër korrupsionit është një nga përparësitë dhe ne jemi të lumtur që jemi në gjendje të ofrojmë një paketë për të mbështetur Qeverinë”, shprehet Grigorjani.

Përfaqësuesi i përhershëm i UNDP-së theksoi se ndër prioritetet e Organizatës në vend janë Strategjia zhvillimore kombëtare, Instrumenti i gjelbër financiar dhe ndërtimi i vendkalimit kufitar Markova Noga me Greqinë fqinje, i cili filloi të mërkurën dhe është në kuadër të projektit “BE për Prespën”. Në intervistën, ai nuk tregon nëse do të shkurtohen mjetet për projektet që zbatohen në vendin tonë, duke marrë parasysh zhvillimet gjeopolitike dhe shkurtimet e shpallura në mjetet për organizata të caktuara botërore, por ai thekson se projektet prioritare që duhet dhe presin që të realizohen.

“Po, me të vërtetë jetojmë në kohë të vështira, por dua të rendis disa programe që janë përparësia jonë në këto kohë të vështira dhe me të cilat duam të vazhdojmë. “Strategjia kombëtare e zhvillimit” është diçka e nisur disa vite më parë dhe vitin e kaluar u miratua nga Kuvendi. Me vendim të Qeverisë, është formuar Këshilli kombëtar i zhvillimit, i kryesuar nga Kryeministri, dhe Strategjia është dokumenti kryesor i zhvillimit për vendin për 20 vitet e ardhshme. Pra, pavarësisht nga situata me mjetet, ne dëshirojmë të vazhdojmë ta mbështesim këtë aktivitet”, tha ai.

Ai vuri në dukje atë që ai e përshkroi si partneritetin e vetëm midis UNDP, Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Qeverisë dhe partnerëve të shumtë të tjerë që ka mundësuar formimin e “Fondit të financimit të gjelbër”.

“Ai formohet me mjete të siguruara nga UNDP nëpërmjet “Fondit për zhvillim të qëndrueshëm”. Këto fonde u katërfishuan përmes Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim dhe ne zhvilluam dy produkte. Njëri produkt që ofrohet përmes bankave komerciale është kredi me normë interesi të subvencionuar për individët për gjelbërimin e shtëpive të tyre. Në mënyrë të zakonshme, fondet përdoren për të blerë invertorë, panele diellore, për të përmirësuar izolimin në mënyrë që të zvogëlohet konsumi i energjisë elektrike, por ajo që është më e rëndësishmja zvogëlohen shpenzimet. Produkti i dytë është i ngjashëm me të parin, por për bizneset e vogla. Edhe këtë komponent e zbaton Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim. Për momentin, kemi marrëveshje fillestare për të vazhduar edhe pas përfundimit të kësaj faze, meqë jemi të kënaqur edhe Qeveria edhe ne, por më e rëndësishmja është që edhe përdoruesit janë shumë të lumtur. Për momentin, ne kemi kërkesë më të madhe për produktet e ofruara nga bankat komerciale sesa kemi fonde mjete të arritshme, kështu që tani po negociojmë fazën tjetër”, tha Grigorjan.

Lidhur me këtë nismë, vazhdon ai, janë aktivitetet për uljen e ndotjes së ajrit të zbatuara në pesë komuna të shtetit.

“Kjo është gjithashtu një iniciativë për të cilat mjetet i sigurojnë bashkërisht Suedia, UNDP dhe komunat përfituese. Në fazën e mëparshme të këtij programi, ne kemi punuar në Shkup, dhe me masat e zbatuara në më shumë se 130 amvisëri, kemi arritur cilësi më të mirë të ajrit si në shtëpitë e tyre ashtu edhe jashtë”, tha Grigorjani.

Prioriteti i fundit nga tre prioritetet e UNDP-së, siç theksoi ai, është programi i quajtur “BE për Prespën” dhe ndërtimi i vendkalimit kufitar Markova Noga. Kjo iniciativë financohet nga BE, UNDP dhe Qeveria.

“Megjithatë, dua të them se situata financiare do të prekë të gjithë dhe mendoj se do të duhet ta marrim parasysh këtë dhe të manovrojmë në këto kohë të pasigurta që do të vijnë”, theksoi ai.

Për atë që i pëlqen në vend, ku ka qenë përfaqësues i përhershëm që nga tetori i vitit 2021, përfaqësuesi i përhershëm i UNDP-së Grigorjan shprehet se në këto 3 vjet e gjysmë në Shkup, ku jeton tani, ka mësuar shumë dhe ende po mëson, por disa gjëra që do të qëndrojnë me të edhe kur të largohet janë njerëzit, të cilët janë të ngrohtë, mikpritës, të sjellshëm, kultura që është e ngjashme me kulturën në shtetin e tij, si dhe natyra që është shumë e bukur.

“Dhe sigurisht gjëja më e rëndësishme është ushqimi, ju keni ushqim të shkëlqyeshëm dhe mendoj se i gjithë rajoni e di se sa ushqim dhe verë të mirë keni në Maqedoninë e Veriut”, tha Armen Grigorjan, përfaqësuesi i përhershëm i UNDP-së në Shkup.

MARKETING