Prof. Dr. Metin Izeti: UÇK-ja preambule filizofike për vetë-determinim dhe realizim te shtetësisë

Shkruan: Prof. Dr. Metin Izeti

Në thelbin e filozofisë politike që nga Hobbesi ederi te Rousseu, qëndron kontrata sociale dhe lufta për realizimin e sovranitetit. Sipas këtyre parimeve, çdo popull ka të drejtën e padiskutueshme për të përcaktuar fatin e vet dhe për të krijuar institucionet që do ta qeverisin. Ky parim universal është ai që e ka shpjeguar dhe e ka justifikuar ekzistencën e Ushtrise Çlirimtare të Kosovës (UÇK) si një manifestim i vullnetit të popullit shqiptar për tu çliruar nga një zgjedhe koloniale dhe për të krijuar shtetin e vet sovran.

Në kontekstin e dhunshëm të shpërthimit të Jugosllavisë, ku serbizimi dhe politikat e pastrimit etnik ishin realitete të përditshme, UÇK u shfaq si përgjigje e domosdoshme ndaj një gjendjeje ku mjetet paqësore kishin dështuar. Filozofia e rezistencës së armatosur, e ndërtuar mbi parimet e drejtësisë dhe të drejtës për mbrojtje, u bë mekanizmi i fundit për të mbrojtur ekzistencën dhe identitetin kombëtar.
UÇK nuk ishte thjesht një forcë ushtarake, por ishte mishërimi i vullnetit politik të shqiptarëve për sovranitet. Nëpërmjet sakrificës , ajo e transformoi çështjen e Kosovës nga një çështje e brendshme jugosllave në një çështje ndërkombëtare, duke detyruar botën të përballonte realitetin e një genocidi dhe të ndërhyste për të mbrojtur një popullsi civile.

Paralelisht me luftën në Kosovë, shqiptarët në Maqedoninë e Veriut kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë një element thelbësisht shtetformues në atë vend. Prania e tyre autoktone në këto troje është e padiskutueshme dhe e dokumentuar historikisht. Sipas parimeve filozofike të shtetësisë, ku shteti duhet të jetë i bazuar në parimet e barazisë dhe përfaqësimit të të gjithë qytetarëve, shqiptarët në Maqedoni kanë të drejtën e paligjshme të jenë pjesë e barabartë e strukturës shtetërore.
Lufta e UÇK-së në Maqedoni ishte një vazhdim i logjikës së mbrojtjes së të drejtave themelore dhe kërkesa për një shtet më inkluziv. Ajo synonte të korrigjonte anomali të thella në sistemin shtetëror ku një pjesë e konsiderueshme e popullsisë nuk po përfaqësohej në mënyrë të drejtë dhe po diskriminohej sistematikisht.

Epopeja e UÇK-së tejkalon dimensionin ushtarak. Ajo përfaqëson një moment të rrallë historik ku një popull i tërë, përmes sakrificës së tij, arrin të ndryshojë rrjedhën e historisë dhe të shkruajë vetë fatin e vet. Kjo epopejë është e lidhur pazgjidhshmërisht me sendertimin e shtetit të Kosovës, një shtet që është një realitet i pakthyeshëm sot.

Në kuptimin më të thellë filozofik, UÇK realizoi parimin hegelian të “realizimit të lirisë” përmes veprës historike. Lufta e UÇK-se u dha shqiptarëve të Kosovës jo vetëm lirinë fizike nga një regjim opresiv, por edhe lirinë metafizike të të qenit zotërinj të vetes dhe të fatit të vet kombëtar.
Trashëgimia e UÇK-së nuk qëndron vetëm në fitoren ushtarake, por në realizimin e një ideali filozofik të lashtë: të drejtën e popujve për të qenë të lirë dhe për të autodeterminuar vetveten. Kjo trashëgimi vazhdon të jetë e rëndësishme edhe sot, jo vetëm për Kosovën, por edhe për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut dhe kudo tjetër, duke i kujtuar botës se parimet e sovranitetit, autonomisë dhe respektit për diversitetin janë themele të domosdoshme të çdo shteti të vërtetë demokratik.

UÇK na kujton se ndonjëherë historia kërkon sakrifica të mëdha për të realizuar idealet më të larta të lirisë dhe drejtësisë, dhe se vullneti i një populli për liri është një fuqi e pamposhtur që përfundimisht triumfon.

MARKETING