Ambasadori amerikan në Ankara: Turqia është “çelësi’ në rrugën e re drejt paqes në Lindjen e Mesme

Ambasadori i SHBA-së në Turqi, Tom Barrack, ka theksuar rolin kyç të Ankarasë në dinamikën rajonale, duke deklaruar se “Izraeli duhet të ri-përcaktohet” dhe se “ajo që ndodhi midis Izraelit dhe Iranit është një mundësi për të gjithë ne që të themi ndalo, le të krijojmë një rrugë të re dhe Turqia është çelësi në atë rrugë të re”.

Duke folur për Anadolu, Barrack, i cili gjithashtu është përfaqësues i posaçëm i SHBA-së për Sirinë, reflektoi mbi lidhjet e tij të thella personale me Turqinë.

Duke kujtuar se gjyshi i tij emigroi në Amerikë në vitin 1900 me një pasaportë osmane dhe 13 lira me vete, Barrack tha: “Të kesh dhuratën dhe privilegjin e kthimit atje nga erdhi ADN-ja ime, si një diplomat i lartë për presidentin Trump është thjesht një privilegj”.

Barrack foli për marrëdhëniet SHBA-Turqi dhe zhvillimet e fundit në Lindjen e Mesme. Duke folur për takimin midis presidentit amerikan, Donald Trump dhe presidentin turk, Recep Tayyip Erdoğan, të mbajtur gjatë Samitit të Krerëve të Shteteve dhe Qeverive të NATO-s në Hagë, ambasadori amerikan tha se Trump dhe Erdoğan, si dhe ministri turk i Punëve të Jashtme, Hakan Fidan dhe sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, ndajnë marrëdhënie të mira personale.

“Ne filluam me një lidhje dhe një mirëkuptim të këtyre katër personave, dy presidentëve dhe ministrave të jashtëm, duke pasur një marrëdhënie personale besimi me njëri-tjetrin në një kohë shumë, shumë të rëndësishme në histori”, tha ai.

Duke kujtuar se Trump dhe Erdoğan kanë folur dy herë në telefon, Barrack tha se kjo ndihmoi në ndërtimin e besimit dhe mirëbesimit midis tyre. Ai tha se po hapet një epokë e re e formuar nga Lindja e Mesme dhe Lindja e Afërt, duke theksuar se SHBA gjithmonë e ka konsideruar Turqinë si një aleate të rëndësishme të NATO-s.

“Turqia, lojtar i madh rajonal”

Më tej, Barrack tha se Trump dhe Erdoğan e shohin këtë situatë si një mundësi për të ndryshuar dialogun.

“Dialogu në Lindjen e Mesme kërkon lidership, kërkon lidership të fortë”, tha ai.

Duke reflektuar mbi rolin e Turqisë brenda NATO-s, ai tha se, “Duke iu afruar këtij takimi të NATO-s, ne gjithmonë kemi reflektuar ndaj Turqisë si një aleat i shkëlqyer i NATO-s. Por sipas mendimit tim, Turqia nuk ka marrë kurrë rëndësinë që duhet të ketë si një lojtar kaq i madh rajonal”.

Duke përshkruar një moment gjatë samitit të NATO-s, Barrack kujtoi se, “Nga kjo, duke parë foton familjare të NATO-s dhe duke parë presidentin Erdoğan pranë presidentit Trump dhe kur ata shtrënguan duart mund ta shihni presidentin Trump, i cili është shumë emocional nga brenda, në fakt i këndshëm, i butë, por zakonisht nuk e shfaq këtë në një mjedis pushteti. Dua të them, ky ishte një moment mahnitës”.

Duke folur për trazirat e vazhdueshme në Lindjen e Mesme, ai theksoi se, “Jemi në një kohë në Lindjen e Mesme ku të gjitha vendet në atë zonë po kërkojnë një zgjidhje. Kemi vazhduar për 100 vjet me konfuzion, konfuzion të shkaktuar kryesisht nga Perëndimi, nga dora e Perëndimit që përpiqet gjithmonë të ndërhyjë”.

Duke theksuar se F-16 dhe F-35 janë komponentë thelbësorë për aleatin e NATO-s, Turqinë, Barrack tha se një pjesë e konsiderueshme e komponentëve të F-35-tës prodhohen në Turqi. Ai theksoi se Turqia ka paguar tashmë për F-16-tën dhe modernizimin e tyre dhe se ndau disa anekdota nga periudha kur u aplikuan sanksionet CAATSA.

Barrack gjithashtu theksoi rëndësinë e thellimit të bashkëpunimit strategjik, veçanërisht në mbrojtje. Ai pranoi se çështja e F-35-tës ka qenë një temë debati i gjatë, duke deklaruar se të dyja palët tani po kërkojnë ta “lënë mënjanë” këtë dhe shprehin dëshirën për të “filluar nga e para”.

“Kongresi (i SHBA-së) është i gatshëm ta shqyrtojë nga afër. Presidenti Erdoğan dhe ministri i jashtëm Fidan po bëjnë të njëjtën gjë dhe po thonë ‘le të fillojmë nga e para’. Mendoj se ajo që do të shihni është se presidenti Trump dhe presidenti Erdoğan do t’i thonë sekretarit Rubio dhe ministrit Fidan ‘të mbarojmë atë, ta gjejmë rrugën dhe t’i japim fund’ dhe kongresi do të mbështesë një konkludim inteligjent. Pra, besimi im është se deri në fund të vitit, kemi mundësinë të kemi një zgjidhje”, tha ambasadori amerikan.

Duke folur lidhur me çështjet e avionëve F-35 dhe F-16, si dhe me sistemin e mbrojtjes ajrore S-400, Barrack tha: “Pra, mendoj se ajo që do të shihni në dy muajt e ardhshëm është një rinovim i një takimi midis dy presidentëve tanë dhe dy sekretarëve tanë të shtetit, një agjendë dypalëshe, të gjitha këto gjëra që janë diskutuar për pesë vite. F-35, F-16, S-400, sanksionet dhe tarifat janë dytësore në krahasim me atë që është misioni ynë”.

“Për herë të parë, për aq kohë sa mbaj mend, ju keni një angazhim amerikan dhe një angazhim të Turqisë për të thënë ‘në vend që të jemi thjesht partnerë në mbrojtje, le të jemi partnerë në sulm’. Si ta ndihmojmë popullin turk dhe si të krijojmë më shumë mirëkuptim me popullsinë amerikane?”, u shpreh ai.

Ai gjithashtu vlerësoi arritjet e Turqisë në industrinë e mbrojtjes, duke theksuar veçanërisht suksesin global të dronëve TB2 dhe Bayraktar të kompanisë Baykar, si dhe e përshkroi kompaninë Turkish Airlines si një nga transportuesit më të mirë në botë.

Barrack gjithashtu ndau mendimet e tij për qytetin e Izmirit në Egje të Turqisë, duke u shprehur se, “Për mua, Izmiri është shembulli se si përzihen të gjitha këto komunitete ku keni pasur hebrenj që jetojnë krah për krah me muslimanë, që jetojnë krah për krah me të krishterët”.

“Pra, unë e shoh këtë si shembullin e vërtetë të asaj që duhet të ndodhë në Lindjen e Mesme dhe në botë, që është përzierja e kulturës, mendimeve dhe pikëpamjeve, pa lakmi, pa armiqësi, dhe mendoj se Turqia mund të jetë pika qendrore e të gjithave, siç e shihni në Siri. Por ajo që po ndodh në Siri, në një pjesë të madhe është për shkak të Turqisë dhe lidershipit të saj”, tha ambasadori amerikan.

Marrëveshja Siri-Izrael është e mundshme

I pyetur nëse mund të pritet një marrëveshje midis Sirisë dhe Izraelit, Barrack tha se “shpresa është po, ata duhet të kenë një marrëveshje në një pikë”.

Ai theksoi se presidenti sirian, Ahmed al-Sharaa, ka qenë në detyrë për gjashtë muaj dhe kujtoi kundërshtimin historik të Izraelit ndaj shtetit sirian. Barrack tha se al-Sharaa ka deklaruar hapur se nuk e urren Izraelin, nuk ushqen armiqësi fetare dhe se dëshiron paqe në kufi.

“E di që Izraeli dëshiron të njëjtën gjë. Mendoj se ajo që do të shihni është fillimi i dialogut jozyrtar për çështje më të thjeshta kufitare për të cilat ata mund të pajtohen dhe përfundimisht një dialog për shmangie të konfliktit duke thënë ‘si mund të kemi një kufi të qëndrueshëm’ “, tha ai, duke shprehur besimin se një marrëveshje e ngjashme mund të arrihet edhe me Libanin, për të cilën ai tha se i përshtatet të njëjtit model.

Ai theksoi se një transformim është i nevojshëm për t’i dhënë Sirisë një mundësi dhe kujtoi mbështetjen e presidentit Erdoğan për presidentin sirian al-Sharaa.

“Pra, mbështetja e asaj qeverie tani pa ndërhyrë në qeveri është çelësi. Por e ardhmja e tyre është të heqin qafe të gjithë kundërshtarët në të gjithë kufijtë e tyre”, shtoi ai.

I pyetur për qëndrimin e SHBA-së mbi integrimin e Sirisë verilindore dhe rolin e grupit që SHBA-ja i referohet si Forcat Demokratike Siriane (SDF), Barrack tha se Trump dhe Rubio i kanë shprehur qartë pikëpamjet e tyre.

“Do të ketë vetëm një shtet kombëtar me të cilin do të merremi dhe ajo është qeveria e Sirisë”, tha Barrack.

“SDF-ja, e cila kishte një komponent që ne e quajmë PKK/YPG, luftoi në krah të amerikanëve dhe misionit të tyre kundër DEASH-it”, tha ambasadori amerikan, duke shtuar se “SDF-ja duhet të integrohet, ushtarakisht dhe politikisht, në Sirinë e re, ashtu siç bëjnë edhe alavitët, druzët, si dhe komunitetet e tjera që kërkojnë përfaqësim”.

Por, sipas ambasadorit amerikan, një proces i tillë kërkon kohë.

“Lindja e Mesme është gati për një dialog të ri”

Më tej, ambasadori amerikan u pyet në lidhje me komentet e përfaqësuesit të posaçëm të SHBA-së për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, se shumë vende janë të përgatitura t’i bashkohen Marrëveshjeve të Abrahamit, pavarësisht konfliktit të vazhdueshëm në Gaza.

Barrack vlerësoi përpjekjet e jashtëzakonshme të përfaqësuesit Witkoff në menaxhimin e çështjeve të tilla.

Ai theksoi se Izraeli ka çdo mundësi për të ndërtuar unitet me botën muslimane dhe gjithashtu theksoi rëndësinë e marrëveshjeve fillestare të bëra nga Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini dhe Sudani në avancimin e këtij procesi.

Barrack kujtoi ndalimin e udhëtimit të vitit 2015 për vendet muslimane dhe si ai vendim përfundimisht çoi në Marrëveshjet e Abrahamit. Ai tha se udhëtimi i parë jashtë shtetit i presidentit Trump ishte planifikuar në Riad në vitin 2016, i cili hodhi themelet për dialog midis Izraelit dhe vendeve arabe të Gjirit.

Ai e përshkroi atë si “një dialog midis Izraelit dhe vendeve arabe të Gjirit”, duke pranuar se është “shumë e vështirë ta zgjasësh atë në mes të polemikave me Gazën”.

Duke theksuar se të gjitha palët po marrin përgjegjësinë për zgjidhjen e konfliktit, Barrack tha: “Pra, besoj se ato do ta zgjidhin problemin. Do të shohim një armëpushim në Gaza në të ardhmen e afërt. Mendoj se kemi ekipin e duhur për këtë”.

Ai theksoi se Turqia dhe Izraeli dikur kishin marrëdhënie të forta dhe se një pajtim i tillë është përsëri i mundur, duke shtuar se feja nuk është shkaku rrënjësor i konfliktit.

“Është një keqkuptim i dëshirave territoriale”, tha ai më tej.

Barrack gjithashtu shprehu shpresë për dialog të rinovuar jo vetëm midis Sirisë dhe Izraelit, por edhe midis Libanit dhe Izraelit.

“Mendoj se Lindja e Mesme është gati të ketë një dialog të ri. Ne kemi lidership të shkëlqyer në të dyja palët. Njerëzit janë të lodhur nga e njëjta histori e vjetër dhe mendoj se do të shihni, me hapa të vegjël, të gjithë të fillojnë të kthehen drejt Marrëveshjeve të Abrahamit, veçanërisht pasi situata në Gaza zhduket”, tha ai.

MARKETING