SHBA heq pengesat për projektin bërthamor hungarez të financuar nga Rusia
Më shumë se dhjetë vjet pas marrëveshjes mes Hungarisë dhe Rusisë për zgjerimin e centralit bërthamor Paks, qeveria hungareze njoftoi se administrata amerikane ka hequr pengesat që e kishin bllokuar projektin.
Projekti, i njohur si Paks2, parashikon ndërtimin e dy reaktorëve të rinj në centralin ekzistues, i cili mbulon rreth 50% të kërkesës për energji elektrike në Hungari. Financimi mbështetet kryesisht nga një kredi prej 10 miliardë eurosh e dhënë nga Rusia në vitin 2014, që mbulon 80% të kostove.
Ministri i Jashtëm i Hungarisë, Péter Szijjártó, deklaroi se ky zhvillim është rezultat i qëndrimit të administratës së Presidentit Donald Trump, të cilën e përshkroi si “mike e Hungarisë”. Ai falënderoi ish-presidentin për mbështetjen dhe theksoi se ndryshimi i qëndrimit amerikan erdhi pas ndryshimit të administratës në Shtëpinë e Bardhë.
Gjatë presidencës Biden, projekti ishte pezulluar për shkak të sanksioneve ndaj Rosatom dhe Gazprombank, entitete kyçe në zbatimin dhe financimin e projektit.
Megjithatë, Paks2 mbetet nën shqyrtimin e Gjykatës së Drejtësisë së Bashkimit Europian, pas padisë së paraqitur nga Austria në vitin 2018. Vjena kundërshton dhënien e kontratës drejtpërdrejt kompanisë ruse Rosatom, pa garë ndërkombëtare. Avokati i përgjithshëm i Gjykatës së BE-së është shprehur në mbështetje të argumenteve të Austrisë, duke ngritur pikëpyetje mbi ligjshmërinë e financimit nga shteti hungarez.
Komisioni Europian ka theksuar më herët nevojën për të reduktuar varësinë energjetike nga Rusia, përfshirë edhe në sektorin bërthamor. Aktualisht, pesë vende të BE-së, Hungaria, Bullgaria, Sllovakia, Finlanda dhe Çekia – përdorin reaktorë rusë, por vetëm Hungaria nuk ka kërkuar alternativa për furnizimin me uranium.
Në një raport të fundit, Komisioni paralajmëroi se shkëputja nga varësia ndaj energjisë bërthamore ruse është shumë më e vështirë sesa nga gazi apo nafta dhe kërkon investime të mëdha rreth 240 miliardë euro deri në vitin 2025 për të ndërtuar një zinxhir të pavarur furnizimi brenda BE-së.
Paks2 po ndërtohet nga Rosatom dhe përfshin dy reaktorë të teknologjisë VVER-1200. Marrëveshja u miratua nga Komisioni Europian në vitin 2017, por vazhdon të jetë në qendër të debatit ligjor dhe politik në nivel europian./abcnews.al
MARKETING
