Negociatat e Stambollit si pikë kthese e përpjekjeve për t’i dhënë fund luftës Rusi-Ukrainë

Vendimi i Rusisë dhe Ukrainës për t’u ribashkuar më 15 maj në Stamboll solli në axhendë periudhën kur Turqia i bashkoi palët në vitin 2022 dhe u arrit një kompromis, por lufta fitoi përsëri vrull me ndërhyrjen e fuqive perëndimore, raporton Anadolu.

Progresi më kuptimplotë u arrit në negociatat e drejtpërdrejta të mbajtura në Stamboll për të ndaluar luftën midis Rusisë dhe Ukrainës që filloi më 24 shkurt 2022.

Përpara negociatave, Turqia mblodhi ministrat e jashtëm të Rusisë dhe Ukrainës për herë të parë gjatë luftës në Forumin Diplomatik të Antalias (ADF) më 10 mars.

Pas tre raundeve bisedimesh në Bjellorusi, me përpjekjet intensive diplomatike të Turqisë, delegacionet ruse dhe ukrainase u takuan për herë të katërt në Zyrën Presidenciale Dolmabahçe në Stamboll më 29 mars 2022.

– Pala ukrainase i dha Rusisë marrëveshjen me shkrim të mundshme në të ardhmen

Pas negociatave që të dyja palët i përshkruan si “konstruktive”, një dokument që përmbante kërkesat dhe inicialet e palës ukrainase u përgatit për t’i paraqitur presidentit rus Vladimir Putin. Në këtë mënyrë u krijua edhe infrastruktura e takimit në nivel udhëheqësish për t’i dhënë marrëveshjes formën e saj përfundimtare.

Si rezultat i negociatave të mbajtura në Stamboll, si rezultat i përpjekjeve të ndërmjetësimit të presidentit turk Recep Tayyip Erdoğan, pala ukrainase ia dorëzoi palës ruse parimet e një marrëveshjeje me shkrim të mundshme në të ardhmen.

Pas negociatave, Ministria ruse e Mbrojtjes vendosi të tërheqë njësitë e saj ushtarake nga rajonet e Kievit dhe Chernihiv (Chernigov) me qëllim rritjen e besimit të ndërsjellë, vazhdimin e negociatave dhe krijimin e kushteve të nevojshme për arritjen e qëllimit përfundimtar, ratifikimin dhe nënshkrimin e marrëveshjes.

– Dokumenti që u lëshua nga Stambolli do të bashkonte krerët e shteteve

Sipas deklaratave të mëvonshme nga zyrtarët rusë, brenda kuadrit të marrëveshjes së arritur me shënjimin (nënshkrimin) në Stamboll, Ukraina do të shpallej një shtet përgjithmonë neutral, jo-bërthamor sipas garancive ligjore ndërkombëtare.

– Ishte dhënë lista e vendeve garantuese

Ukraina kërkonte që vendet e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (KS-OKB), Turqia, Gjermania, Kanadaja, Polonia dhe Izraeli të ishin vende garantuese si garanci sigurie.

Ukraina pranoi që të refuzonte të merrte pjesë në aleanca ushtarake, të strehojë baza dhe trupa ushtarake të huaja dhe të kryente ushtrime ushtarake pa miratimin e vendeve garantuese, përfshirë Rusinë.

Garancitë e sigurisë nuk do të zbatoheshin për territoret e Krimesë dhe Donbasit ndërsa Rusia nuk do të kundërshtonte anëtarësimin e Ukrainës në Bashkimin Evropian (BE).

Vendimi përfundimtar do të merrte status zyrtar në takimin e krerëve të shteteve të të dy vendeve.

– Incidenti në Bucha e shtyu marrëveshjen

Gjatë negociatave në Stamboll u forcua shpresa për ndalimin e luftës, ndërsa më pas u ngritën akuza për vrasjen e civilëve në qytetin Bucha në rajonin e Kievit, ku trupat ruse ishin tërhequr.

Rusia i mohoi akuzat ndërsa në burimet ruse u pretendua se incidenti ishte një operacion me “flamur të rremë” nga ish-kryeministri britanik Boris Johnson.

Pas këtij incidenti, rezultatet e negociatave në Stamboll, të cilat kishin sjellë përfitime të konsiderueshme midis Rusisë dhe Ukrainës, u lanë në pritje.

Pala ukrainase më 17 maj njoftoi se situata në Ukrainë kishte ndryshuar në mënyrë dramatike dhe se ajo kishte pezulluar negociatat me Rusinë.

– Iniciativa e Drithërave të Detit të Zi

Edhe pse rezultatet e bisedimeve të Stambollit u sabotuan, roli në rritje i Turqisë në ndërmjetësim dhe aftësia e saj për t’i tërhequr palët në një pikë dakordimi rezultoi shpejt në marrëveshjen e Iniciativës së Drithërave të Detit të Zi.

OKB-ja, Rusia, Turqia dhe Ukraina nënshkruan marrëveshjen e Iniciativës për Drithërat e Detit të Zi në një ceremoni në Stamboll më 22 korrik 2022.

Përpjekjet e presidentit Erdoğan, një nga udhëheqësit e rrallë që ka mundur të takohet me presidentin rus dhe atë ukrainas, kanë patur efekt shërues ndaj problemit të furnizimit me drithëra që shkaktoi ankth të madh në të gjithë botën dhe ndaj krizës që u shkaktua nga rritja e çmimeve.

Këto përpjekje të Turqisë fituan vlerësimin e të gjithë aktorëve ndërkombëtarë.

Ndërsa vazhdimi i luftës duke u intensifikuar, i dha një goditje sigurisë së korridorit për një periudhë.

– Putini e ka treguar gjithmonë si referencë dokumentin në Stamboll

Presidenti rus Putin në çdo rast ka thënë se në rast të negociatave të mundshme midis dy vendeve, dokumenti i nënshkruar nga Ukraina në Stamboll “do të mbetet në tryezë dhe mund të përdoret si bazë për negociata të mëtejshme”.

Erdoğan dhe Putin zhvilluan dje një bisedë telefonike dhe morën vendim për këtë çështje.

Erdogan i përcolli Putinit se e ka mirëpritur deklaratën e tij për vazhdimin e bisedimeve të paqes midis Rusisë dhe Ukrainës në Stamboll nga vendi ku u ato ndërprenë dhe gjithashtu u shpreh se Turqia ishte e gatshme të priste negociatat që do të siguronin zgjidhje të përhershme.

Kryetari i delegacionit ukrainas që mori pjesë në bisedimet në mars 2022, David Arakhamia, zbuloi se pas përfundimit të negociatave të Stambollit, kryeministri i atëhershëm britanik Boris Johnson erdhi në Kiev dhe sabotoi procesin.

Arakhamia tha se lideri britanik ka thënë se “ata nuk do të nënshkruajnë asgjë me Rusinë dhe do të vazhdojnë të luftojnë”.

MARKETING